25.08.2024
Millî Eğitim Bakanlığı, 19.08.2004 tarihli 2004/60 No.lu Genelge ile ortaöğretim, 04.08.2005 tarihli 2005/70 No.lu Genelge ile de ilköğretim kurumlarındaki öğrencilere “sosyal ve kültürel etkinliklerde yararlanmak, boş zamanlarını olumlu uğraşlarla değerlendirmek üzere, öğrencilerin öncelikle başvurabilecekleri kaynak eserler” (1) (2) belirlemiş, 17.12.2017 tarihli 2018/17 No.lu Genelge ile de“Öğrencilerimizin öğretmenlerimizin rehberliğinde Anayasa’ya, yasalara ve millî eğitimin temel amaçlarına ters düşmeyecek, millî ve İnsanî değerlere saygılı bütün eserlerden yararlandırılmaları uygun görülmüştür”(3) diyerek bu genelgeleri yürürlükten kaldırmıştır.
İlköğretim kurumları için seçilen eserler
Türk Edebiyatı
1. Dede Korkut Kitabı
(İlköğretim İçin Uyarlama)
2. Mevlana’nın Mesnevisinden Seçme Hikayeler
(İlköğretim Çocukları İçin Seçme Hikayeler)
3. Karagöz ile Hacivat
(İlköğretim İçin Seçme Hikayeler)
4. Vatan Yahut Silistre (Namık Kemal)
5. Ömer’in Çocukluğu (Muallim Naci)
6. Gulyabani (Hüseyin Rahmi Gürpınar)
7. Şermin (Tevfik Fikret)
8. Altın Işık (Ziya Gökalp)
9. Yalnız Efe (Ömer Seyfettin)
10. Çocuk Şiirleri (İbrahim Alaattin Gövsa)
11. Hep O Şarkı (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
12. Peri Kızı ile Çoban Hikayesi (Orhan Seyfi Orhon)
13. Uluç Reis (Halikarnas Balıkçısı)
14. Damla Damla (Ruşen Eşref Ünaydın)
15. Bağrıyanık Ömer (Mahmut Yesari)
16. Domaniç Dağlarının Yolcusu (Şükûfe Nihal)
17. Evvel Zaman İçinde (Eflatun Cem Güney)
18. Cumhuriyet Öncesi Yazarlardan Çocuklara Hikayeler (Mehmet Seyda)
19. Gururlu Peri (Mehmet Seyda)
20. Akın (Faruk Nafiz Çamlıbel)
21. Havaya Uçan At (Peyami Safa)
22. Benim Küçük Dostlarım (Halide Nusret Zorlutuna)
23. Sevdalı Bulut (Nazım Hikmet)
24. Kuklacı (Kemalettin Tuğcu)
25. Yer Altında Bir Şehir (Kemalettin Tuğcu)
26. Arif Nihat Asya’dan Seçme Şiirler (Arif Nihat Asya)
27. Sait Faik Abasıyanık’tan Seçme Hikayeler
28. Koçyiğit Köroğlu (Ahmet Kutsi Tecer)
29. Az Gittik Uz Gittik (Pertev Naili Boratav)
30. Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi (Cemal Süreya)
31. Çocuklara Şiirler (Vehbi Cem Aşkun)
32. 87 Oğuz (Rakım Çalapala)
33. Yonca Kız (Kemal Bilbaşar)(*)
34. Bitmeyen Gece (Mithat Enç)
35. Halime Kaptan (Rıfat Ilgaz)
36. Gümüş Kanat (Cahit Uçuk)
37. Vatan Toprağı (Mükerrem Kamil Su)
38. Barbaros Hayrettin Geliyor (Feridun Fazıl Tülbentçi)(**)
39. Eşref Saati (Şevket Rado)
40. Nasreddin Hoca Hikayeleri (Orhan Veli)
41. İnci’nin Maceraları (Orhan Kemal)
42. Allı ile Fırfırı (Oğuz Tansel)
43. Tiryaki Sözleri (Cenap Şahabettin)
44. Keloğlan Masalları (Tahir Alangu)
45. Billur Köşk Masalları (Tahir Alangu)
46. Balım Kız Dalım Oğul (Ceyhun Atuf Kansu)
47. Falaka (Ahmet Rasim)
48. Bir Gemi Yelken Açtı (Ali Mümtaz Arolat)
49. Üç Minik Serçem (Necati Cumalı)
50. Memleket Şiirleri Antolojisi (Osman Atilla))
51. Ülkemin Efsaneleri (İbrahim Zeki Burdurlu)
52. Anılarda Öyküler (İbrahim Zeki Burdurlu)(***)
53. Aldı Sözü Anadolu (Mehmet Önder)
54. Göl Çocukları (İbrahim Örs)
55. Miskinler Tekkesi (Reşat Nuri Güntekin)
56. Tanrı Misafiri (Reşat Nuri Güntekin)
57. Ötleğen Kuşu (Halil Karagöz)
58. Arılar Ordusu (Bekir Yıldız)
59. Yankılı Kayalar (Yılmaz Boyunağa)
60. Yürekdede ile Padişah (Cahit Zarifoğlu)
61. Serçe Kuş (Cahit Zarifoğlu)
62. Bir Küçük Osmancık Vardı (Hasan Nail Canat)
Dünya Edebiyatı
1. Küçük Prens (Antoine de Saint-Exupery)(***)
2. Şeker Portakalı (Jose Mauro de Vasconcelos)
3. Oliver Twist (Charles Dickens)
4. Alice Harikalar Ülkesinde (Lewis Carroll)
5. Gülliver’in Gezileri (Jonathan Swift)
6. Define Adası (Robert Louis Stevenson)
7. Robin Hood (Howard Pyle)
8. Tom Sawyer (Mark Twain)
9. Ezop Masalları
10. Andersen Masalları I-II
11. Üç Silahşörler (Alexandre Dumas, père)
12. La Fontaine’den Seçmeler
13. Pinokyo (Carlo Collodi)
14. Seksen Günde Devr-i Âlem (Jules Verne)
15. İnci (John Steinbeck)
16. Beyaz Yele (René Guillot)
17. Peter Pan (James Matthew Barrie)
18. Uçan Sınıf (Erich Kastner)
19. Yağmur Yağdıran Kedi (Marcel Aymé)
20. Ölümsüz Aile (Natalie Babbitt)
21. Yaşlı Adam ve Deniz (Ernest Hemingway)
22. Mutlu Prens (Oscar Wilde)
23. Şamatalı Köy (Astrid Lindgren)
24. Momo (Michael Ende)
25. Heidi (Johanna Spyri)
26. İnsan Ne İle Yaşar (Leo Tolstoy)
27. Sol Ayağım (Christy Brown)
28. Hikayeler (Anton Çehov)
29. Değirmenimden Mektuplar (Alphonse Daudet)
30. Pollyanna (Eleanor Porter)
Çıkarılan Eserlerin Yerine Eklenen Eserler
1. Osmancık (Tarık Buğra)(****)
2. Mehmet Akif Ersoy’dan Seçmeler
3. Necip Fazıl Kısakürek’ten Seçmeler
Hazırlatılacak Eserler
1. Tekerlemeler
2. Türkçede Deyimler
3. Türk Atasözlerinden Seçmeler
4. Türk Bilmecelerinden Seçmeler
5. Türk Ninnilerinden Seçmeler
6. Türkülerden Seçmeler
7. Türk Manilerinden Seçmeler
Ortaöğretim kurumları için seçilen eserler
Roman
1. Açlık (Knut Hamsun)
2. Aganta Burina Burinata (Halikarnas Balıkçısı)
3. Akdeniz (Panait Istrati)
4. Anayurt Oteli (Yusuf Atılgan)(*)
5. Ayaşlı ile Kiracıları (Memduh Şevket Esendal)
6. Babalar ve Oğullar (Turgenyev)
7. Beyaz Diş (Jack London)
8. Beyaz Gemi (Cengiz Aytmatov)
9. Bir Bilim Adamının Romanı (Oğuz Atay)
10. Cemo (Kemal Bilbaşar)
11. Çalıkuşu (Reşat Nuri Güntekin)
12. Çanlar Kimin İçin Çalıyor (Ernest Hemingway)
13. Derviş ve Ölüm (Mehmet Selimoviç)
14. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa)
15. Don Kişot (Cervantes)
16. Drina Köprüsü (İvo Andriç)
17. Drina’da Son Gün (Faik Baysal)
18. Esir Şehrin İnsanları (Kemal Tahir)
19. Eskici ve Oğulları (Orhan Kemal)
20. Fareler ve İnsanlar (John Steinbeck)
21. Fatih-Harbiye (Peyami Safa)
22. Gora (Rabindranath Tagore)
23. Gün Olur Asra Bedel (Cengiz Aytmatov)
24. İbrahim Efendi Konağı (Samiha Ayverdi)
25. İki Şehrin Hikâyesi (Charles Dickens)
26. Kalpaklılar (Samim Kocagöz)
27. Kaplumbağalar (Fakir Baykurt)
28. Karartma Geceleri (Rıfat Ilgaz)
29. Kayıp Aranıyor (Sait Faik Abasıyanık)
30. Kiralık Konak (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
31. Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (Hüseyin Rahmi Gürpınar)
32. Kuyucaklı Yusuf (Sabahattin Ali)
33. Küçük Ağa (Tarık Buğra)
34. Madame Bovary (Flaubert)
35. Mai ve Siyah (Halit Ziya Uşaklıgil)
36. Mor Salkımlı Ev (Halide Edib Adıvar)
37. Onlar da İnsandı (Cengiz Dağcı)
38. Ölü Canlar (Gogol)
39. Robinson Crusoe
40. Sahnenin Dışındakiler (Ahmet Hamdi Tanpınar)
41. Savaş ve Barış (Tolstoy)
42. Sefiller (Victor Hugo)
43. Sergüzeşt (Samipaşazade Sezai)
44. Ses ve Öfke (William Faulkner)
45. Sinekli Bakkal (Halide Edib Adıvar)
46. Sokakta (Bahattin Özkişi)
47. Suç ve Ceza (Dostoyevski)
48. Tütün Zamanı (Necati Cumalı)
49. Vadideki Zambak (Balzac)
50. Yaban (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
51. Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (Aziz Nesin)
52. Yedinci Gün (Orhan Hançerlioğlu)
53. Yılkı Atı (Abbas Sayar)
Öykü
1. Çağlayanlar (Ahmet Hikmet Müftüoğlu)
2. Dede Korkut Hikâyeleri
3. Gazoz Ağacı (Sabahattin Kudret Aksal)
4. Gurbet Hikâyeleri (Refik Halit Karay)
5. Gülistan (Sadi)
6. Ömer Seyfettin Hikâyelerinden Seçmeler
7. Haldun Taner Hikâyelerinden Seçmeler
8. Sait Faik Abasıyanık Hikâyelerinden seçmeler
9. Kelile ve Dimne (Beydeba)
10. Kerem ile Aslı
11. Memleket Hikâyeleri (Refik Halit Karay)
Şiir
1. Orhan Veli Kanık’ın Bütün Şiirleri
2. Çile (Necip Fazıl Kısakürek))
3. Divan Şiirinden Seçmeler
4. Dostlar Beni Hatırlasın (Aşık Veysel)
5. Halk Şiirinden Seçmeler
6. Han Duvarları (Faruk Nafiz Çamlıbel)
7. Kendi Gök Kubbemiz (Yahya Kemal Beyatlı)
8. Kutadgu Bilig’den Seçmeler
9. Memleketimden İnsan Manzaraları (Nâzım Hikmet)
10. Mesnevi’den Seçmeler (Mevlânâ)
11. Otuz Beş Yaş (Cahit Sıtkı Tarancı)
12. Safahat (Mehmet Âkif Ersoy)
13. Ahmet Muhip Dıranas şiirlerinden seçmeler
14. Ahmet Kutsi Tecer şiirlerinden seçmeler)
15. Yunus Emre Divanı’ndan seçmeler
Deneme
1. Beş Şehir (Ahmet Hamdi Tanpınar)
2. Bize Göre (Ahmet Haşim)
3. Boğaziçi Mehtapları (Abdülhak Şinasi Hisar)
4. Boğaziçi Şıngır Mıngır (Salah Birsel)
5. Bu Ülke (Cemil Meriç)
6. Devlet (Platon)
7. Diyorlar Ki (Ruşen Eşref Günaydın)
8. Eğil Dağlar (Yahya Kemal Beyatlı)
9. Gençlerle Başbaşa (Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil)
10. Sokrates’in Savunması (Eflatun)
11. Şehir Mektupları (Ahmet Rasim)
12. Türkçenin Sırları (Nihad Sami Banarlı)
Gezi
1. Anadolu Notları (Reşat Nuri Güntekin)
2. Seyahatname (Evliya Çelebi)
Anı
1. Çankaya (Falih Rıfkı Atay)
2. Zeytindağı (Falih Rıfkı Atay)
Söylev
Nutuk (Mustafa Kemal Atatürk)
Tiyatro
Faust (Goethe)
Biyografi
Suyu Arayan Adam (Şevket Süreyya Aydemir)
Fıkra
Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler
Masal
Türk masalları (Naki Tezel)
NOTLAR:
(*) Edirne Roman Eğitim Gönüllüleri Derneği’nin de içinde yer aldığı Sivil Toplum Kamu Diyalog grubunun girişimleriyle, “içeriğinde öğrenci seviyesine uygun olmayan davranış ve olumsuz ifadelerin yer aldığı” gerekçesiyle listeden çıkarılmıştır.(5)
(**) “2012 yılında bir Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenin başvurusu değerlendirilerek “müstehcen ifadelerin yer aldığı, çocukları şiddete özendirdiği” gerekçesiyle 2012’de listeden çıkarılmıştır.”(5)
(***) “Listenin ilk yayınlanışında bulunmasına rağmen, sonradan çıkarılmış olan eserler. Yerlerine, “Mehmet Akif Ersoy’dan Seçmeler” ve “Necip Fazıl Kısakürek’ten Seçmeler” adlı eserler eklenmiştir.”(5)
(****) 2008’de yayımlanan genelge ile ortaöğretime önerilen eserler listesinde bulunan Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli “ortaöğretim öğrencilerinin seviyesine uygun olmadığı ve öğrencilerin sosyal, zihinsel, psikolojik ve pedagojik gelişimlerini olumsuz etkileyebileceği” gerekçesiyle listeden çıkarılmış, yerine Tarık Buğra’nın Osmancık adlı eseri ilköğretime önerilen eserler listesine dâhil edilmiştir.(4)(6)
Kaynaklar:
- Milli Eğitim Bakanlığı Araştirma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı “19.08.2004 tarihli ve “100Eser” konulu 2004/60 No.lu Genelge”
- Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü “04.08.2005 tarihli ve “İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser” konulu 2005/70 No.lu Genelge”
- Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü “17.12.2017 tarihli ve “100 Temel Eser Listesi” konulu 2018/17 No.lu Genelge”
- Vikipedi “MEB 100 temel eser listesi (ortaöğretim)”
- Vikipedi “MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim)”
- Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü “29.04.2008 tarihli ve “100 Eser” konulu 2008/23 No.lu Genelge”