Birol Kutkan – Urla, 02.07.2024 (Son Güncelleme: 02.07.2024)
3 Mart 1933’te Polis memuru Şükrü Bey ile Hatice Hanım’ın dördüncü çocuğu olarak Şanlıurfa’da dünyaya gelmiştir.
Babasının görevinden dolayı çocukluğu, ilk ve orta düzey eğitimleri Van, Kastamonu, Nizip, Urfa ve Adana’da geçmiştir.
1945 yılında Nizip’te azaplık yapan dayısının yanında çalışırken ağalık düzeni ile tanışmıştır.
Adana Sanat Enstitüsü’nde başlayan eğitimini, 1950’de İstanbul Erkek Sanat Enstitüsü’nden mezun olarak tamamlamıştır.
İlk öyküsü 1951 yılında çocuk dergisi Tomurcuk’da yayımlanmıştır.
1954 yılında da İstanbul Matbaacılık Yüksek Okulu’ndan mezun olmuştur.
Eğitimleri boyunca birçok fabrika ve atölyede çalışmıştır.
1957 yılında askerliğini yaparken tanıştığı Güler Hanım’la aynı yıl evlenmiş, bu evlilikten iki çocukları olmuştur.
1962 yıında matbaacılık kurslarında ders vermeye başlamış, ilk eseri Makine ile Yazı Dizme Sanatı’nı kaleme almıştır. Aynı yıl işçi olarak Almanya’ya gitmiş ve 1966’ya kadar Heidelberg Matbaa Makineleri fabrikasında çalışmıştır.
1966 yılında Türkiye’ye dönmüş, İstanbul’da Alfabe Matbaacılık’ı (sonraki adı Asya Matbaası) kurmuş ve Cem Yayınevinin ortağı olmuştur. Aynı yıl, kendi matbaasında ilk romanı Türkler Almanyada’yı yayımlamıştır.
1968 yılında daha çok tanınmasını sağlayan ilk öykü kitabı Reşo Ağa yayımlanmıştır.
1974 yılında Yazarlar Sendikası ikinci başkanlığını yapmıştır.
1982 yılında Oya Hanımla evlenmiş, bu evlilikten çocukları olmamıştır.
Yaşadığı ekonomik sıkıntılardan dolayı matbaasını kapatmak zorunda kalmıştır.
1994 yılında çıktığı Karadeniz gezisinde kalp spazmı geçirmiş, 8 Ağustos 1998’de de geçirdiği kalp krizinden dolayı İstanbul’da vefat etmiş, cenazesi Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilmiştir.
***
Yazıları Yeditepe, May, Halkın Dostları, Yeni A, Yazko Edebiyat gibi edebiyat dergilerinde yayımlanmıştır.
Yaşadığı döneminin toplumsal yapısını ele aldığı eserlerinde, ağalık düzenini, katı töreleri, ezilen kadınları, Almanya’daki gurbetçi işçileri, kente giden kırsal insanının sıkışmışlığını, sınıfsal farklılıkları, emek sömürüsünü işlemiştir. Çoğu zaman yazdığı yörenin konuşmalarını doğrudan eserlerine taşımış, sanatsal ifade kaygısı taşımadan bütün sadeliğiyle ve gerçekliğiyle yazmıştır.
Ele aldığı konuların büyük bir kısmı deneyimlerine dayandığı için eserleri otobiyografik özellikler de taşımaktadır.
Ödülleri:
- 1968 Kara Vagon ile May Edebiyat Ödülü,
- 1971 Kaçakçı Şahan ile Sait Faik Hikâye Armağanı,
- 1990 Darbe ile Milliyet Roman Ödülü,
- 1991 “Allah’ın Gölgesine Koşanlar” adlı röportajıyla 1991 Yunus Nadi Röportaj Ödülü.
Eserleri:
- 1962 Makine ile Yazı Dizme Sanatı (Ders Kitabı, Mars Matbaası)
- 1966 Türkler Almanyada (Roman, Alfabe Yayınları)
- 1968 Reşo Ağa (Öykü, May Yayınları)
- 1969 Kara Vagon (Öykü, May Yayınları)
- 1970 Kaçakçı Şahan (Öykü, Asya Yayınları)
- 1971 Sahipsizler (Öykü, Cem Yayınları)
- 1972 Evlilik Şirketi (Öykü, Sinan Yayınevi)
- 1972 Harran (Röportaj, Cem Yayınları)
- 1973 Beyaz Türkü (Öykü, Cem Yayınları)
- 1974 Alman Ekmeği (Öykü, Cem Yayınları)
- 1975 Dünyadan Bir Atlı Geçti (Öykü, Cem Yayınları)
- 1977 Demir Bebek (Öykü, Cem Yayınları)
- 1976 İnsan Posası (Röportaj, Cem Yayınları)
- 1977 Ölümsüz Kavak (Çocuk, Cem Yayınları)
- 1978 Acılı Çocuklar (Çocuk, Köyün Çocuğu Yayınları)
- 1978 Güneydoğu Zindanı (Röportaj, Cem Yayınları) (İnsan Posası ile birlikte)
- 1979 Arılar Ordusu (Çocuk, Cem Yayınları)
- 1980 Halkalı Köle (Roman, Yazko Yayınları)
- 1982 Mahşerin İnsanları (Öykü, Yazko Yayınları)
- 1983 Yaman Göç (Röportaj, Yazko Yayınları)
- 1984 Aile Savaşları (Roman, Varlık Yayınları)
- 1984 Yargılayan Zaman İçinden, Konuşmalar, Soruşturmalar, Yazılar (Deneme, Cem Yayınevi)
- 1985 Bozkır Gelini (Öykü, Varlık Yayınları)
- 1986 Ve Zalim Ve İnanmış Ve Kerbela (Roman, Cem Yayınevi)
- 1989 Darbe (Roman, Cem Yayınevi)
- 1991 Allah’ın Gölgesine Koşanlar (Röportajlar,?)
Not: Eserlerin listesini bir çok kaynağı tarayarak oluşturmaya çalıştım. Eksik kalanlar olmuş olabileceği gibi, eserlerin kaleme alınma/yayımlanma tarihlerinde farklılıklar da olabilir, eserlerle karşılaştıkça gerekli düzeltmeler yapılacaktır.
Sahneye aktarılan eserleri:
- Vedat Türkali, ve İhsan Yüce’nin aynı adlı öyküsünden senaryolaştırdığı ve Süreyya Duru’nun yönettiği 1974 yapımı Bedrana,
- Yine Vedat Türkali’nin “Kara Çarşaflı Gelin”, “Kaçakçı Şahan” ve “Barutçu Maho” öykülerinden senaryolaştırdığı ve Süreyya Duru’nun yönettiği 1975 yapımı Kara Çarşaflı Gelin.
- Haşmet Zeybek’in Halkalı Köle ve Aile Savaşları romanlarından senaryolaştırdığı ve 1990’da Ümit Efekan yönettiği 1986 yapımı Halkalı Köle,
- Haşmet Zeybek’in aynı adlı romanından senaryolaştırdığı ve Ümit Efekan yönettiği 1990 yapımı Darbe.
Hakkında okunabilecek kitaplar:
- Hikâyemizde Bekir Yıldız Gerçeği (Mehmet Ergün, A Yayınları, 1975)
- Her Yönüyle Bekir Yıldız Ve Eserleri – Türk Edebiyatından Kayan Bir Yıldız (Salim Durukoğlu, Gece Kitaplığı, 2013)
Kaynaklar:
- Ahmet Yesevi Üniversitesi Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü “Bekir Yıldız”
- Vikipedi “Bekir Yıldız (yazar)”
- Everest “Bekir Yıldız”
- Türk Edebiyatı“Bekir Yıldız (Yazar)”
- Biyografya“Bekir Yıldız (Yazar)”
- Gülbeyaz Göztaş“Edebi Metinlerde Ağız Kullanımı: Bekir Yıldız Örneği” (SUTAD, Sayı:42, Güz 2017)
- Faruk Dündar“Bekir Yıldız’ın “Türkler Almanya’da” Adlı Romanının Odaklanma Yöntemi İle Analizi” (Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt: 6 Sayı: 1, 2022)
- Koray Üstün“İş ve İş Bulma Sorunsalı Ekseninde Bekir Yıldız’ın Öyküleri” (Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 61, 2018)
- Sevgil Baskak “Bekir Yıldız’ın Öykücülüğü” (Yüksek Lisans Tezi, 2008)
