Millî Eğitim Bakanlığı, “sosyal ve kültürel etkinliklerde yararlanmak, boş zamanlarını olumlu uğraşlarla değerlendirmek üzere, öğrencilerin öncelikle başvurabilecekleri kaynak eserler” (1)(2) adı altında oluşturduğu listeleri, 19.08.2004 tarihli 2004/60 No.lu Genelge ile ortaöğretim, 04.08.2005 tarihli 2005/70 No.lu Genelge ile de ilköğretim öğrencilerine önermiş; 17.12.2017 tarihli 2018/17 No.lu Genelge ile de “Öğrencilerimizin öğretmenlerimizin rehberliğinde Anayasa’ya, yasalara ve millî eğitimin temel amaçlarına ters düşmeyecek, millî ve İnsanî değerlere saygılı bütün eserlerden yararlandırılmaları uygun görülmüştür”(3) diyerek eski genelgeleri yürürlükten kaldırarak listeleri sınırlamaktan vazgeçmiştir.
Zaman içerisinde ilköğretim kurumları için önerilen eserlerden Kemal Bilbaşar’ın Yonca Kız, Feridun Fazıl Tülbentçi’nin Barbaros Hayrettin Geliyor, İbrahim Zeki Burdurlu’nun Anılarda Öyküler ve Antoine de Saint-Exupery’nin Küçük Prens adlı eserleri listeden çıkarılarak, yerlerine Mehmet Akif Ersoy’dan Seçmeler ve Necip Fazıl Kısakürek’ten Seçmeler adlı eserler; ortaöğretim kurumları için önerilen eserlerden de Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli adlı eseri listeden çıkarılarak, yerine Tarık Buğra’nın Osmancık adlı eseri eklenmiştir. Hazırlıkları devam eden Tekerlemeler, Türkçede Deyimler, Türk Atasözlerinden Seçmeler, Türk Bilmecelerinden Seçmeler, Türk Ninnilerinden Seçmeler, Türkülerden Seçmeler ve Türk Manilerinden Seçmeler adlı eserler de ilköğretim kurumları için önerilen eserlere eklenmeyi beklemektedir.(4)(5)(6)
Her biri hazine değerindeki bu eserler her ne kadar ilk ve orta öğretim düzeyindeki gençlere tavsiye edilmişse de, yetişkinlerin de okuma listelerinde bulunmalı. Türk ve Dünya Edebiyatının seçkin eserlerinin yer aldığı listeler (kaldırılmış eserler dahil) aynı zamanda evlerimizde oluşturabileceğimiz küçük fakat güzel bir kütüphaneyi de işaret etmekte.
Hazırlayan: Birol Kutkan, 25.08.2024
Kaynaklar:
- “19.08.2004 tarihli ve “100Eser” konulu 2004/60 No.lu Genelge” Milli Eğitim Bakanlığı Araştırma Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı
- “04.08.2005 tarihli ve “İlköğretim Okullarında Okutulacak 100 Temel Eser” konulu 2005/70 No.lu Genelge” Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
- “17.12.2017 tarihli ve “100 Temel Eser Listesi” konulu 2018/17 No.lu Genelge” Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü
- “MEB 100 temel eser listesi (ortaöğretim)” Vikipedi
- “MEB 100 temel eser listesi (ilköğretim)” Vikipedi
- “29.04.2008 tarihli ve “100 Eser” konulu 2008/23 No.lu Genelge” Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
İlköğretim kurumları için önerilen eserler
Türk Edebiyatı
87 Oğuz
(Rakım Çalapala)
Akın
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Aldı Sözü Anadolu
(Mehmet Önder)
Allı ile Fırfırı
(Oğuz Tansel)
Altın Işık
(Ziya Gökalp)
Arılar Ordusu
(Bekir Yıldız)
Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi
(Cemal Süreya)
Az Gittik Uz Gittik
(Pertev Naili Boratav)
Bağrıyanık Ömer
(Mahmut Yesari)
Balım Kız Dalım Oğul
(Ceyhun Atuf Kansu)
Benim Küçük Dostlarım
(Halide Nusret Zorlutuna)
Billur Köşk Masalları
(Tahir Alangu)
Bir Gemi Yelken Açtı
(Ali Mümtaz Arolat)
Bir Küçük Osmancık Vardı
(Hasan Nail Canat)
Bitmeyen Gece
(Mithat Enç)
Cumhuriyet Öncesi Yazarlardan Çocuklara Hikâyeler
(Mehmet Seyda)
Çocuk Şiirleri
(İbrahim Alaattin Gövsa)
Çocuklara Şiirler
(Vehbi Cem Aşkun)
Damla Damla
(Ruşen Eşref Ünaydın)
Dede Korkut Kitabı
Domaniç Dağlarının Yolcusu
(Şükûfe Nihal)
Eşref Saati
(Şevket Rado)
Evvel Zaman İçinde
(Eflatun Cem Güney)
Falaka
(Ahmet Rasim)
Göl Çocukları
(İbrahim Örs)
Gulyabani
(Hüseyin Rahmi Gürpınar)
Gururlu Peri
(Mehmet Seyda)
Gümüş Kanat
(Cahit Uçuk)
Halime Kaptan
(Rıfat Ilgaz)
Havaya Uçan At
(Peyami Safa)
Hep O Şarkı
(Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
İnci’nin Maceraları
(Orhan Kemal)
Karagöz ile Hacivat
Keloğlan Masalları
(Tahir Alangu)
Koçyiğit Köroğlu
(Ahmet Kutsi Tecer)
Kuklacı
(Kemalettin Tuğcu)
Memleket Şiirleri Antolojisi
(Osman Atilla)
Mesnevi’den Seçme Hikâyeler
(Mevlana)
Miskinler Tekkesi
(Reşat Nuri Güntekin)
Nasreddin Hoca Hikâyeleri
(Orhan Veli)
Osmancık
(Tarık Buğra)
Ömer’in Çocukluğu
(Muallim Naci)
Ötleğen Kuşu
(Halil Karagöz)
Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi
(Orhan Seyfi Orhon)
Seçme Hikâyeler
(Sait Faik Abasıyanık)
Seçme Şiirler
(Arif Nihat Asya)
Seçmeler
(Mehmet Akif Ersoy)
Seçmeler
(Necip Fazıl Kısakürek)
Serçe Kuş
(Cahit Zarifoğlu)
Sevdalı Bulut
(Nazım Hikmet)
Şermin
(Tevfik Fikret)
Tanrı Misafiri
(Reşat Nuri Güntekin)
Tiryaki Sözleri
(Cenap Şahabettin)
Uluç Reis
(Halikarnas Balıkçısı)
Üç Minik Serçem
(Necati Cumalı)
Ülkemin Efsaneleri
(İbrahim Zeki Burdurlu)
Vatan Toprağı
(Mükerrem Kamil Su)
Vatan Yahut Silistre
(Namık Kemal)
Yalnız Efe
(Ömer Seyfettin)
Yankılı Kayalar
(Yılmaz Boyunağa)
Yer Altında Bir Şehir
(Kemalettin Tuğcu)
Yürekdede ile Padişah
(Cahit Zarifoğlu)
Dünya Edebiyatı
Alice Harikalar Ülkesinde
(Lewis Carroll)
Beyaz Yele
(René Guillot)
Define Adası
(Robert Louis Stevenson)
Değirmenimden Mektuplar
(Alphonse Daudet)
Gülliver’in Gezileri
(Jonathan Swift)
Heidi
(Johanna Spyri)
Hikâyeler
(Anton Çehov)
İnci
(John Steinbeck)
İnsan Ne İle Yaşar
(Leo Tolstoy)
Masallar
(Andersen)
Masallar
(Ezop)
Momo
(Michael Ende)
Mutlu Prens
(Oscar Wilde)
Oliver Twist
(Charles Dickens)
Ölümsüz Aile
(Natalie Babbitt)
Peter Pan
(James Matthew Barrie)
Pinokyo
(Carlo Collodi)
Pollyanna
(Eleanor Porter)
Robin Hood
(Howard Pyle)
Seçmeler
(La Fontaine)
Seksen Günde Devr-i Âlem
(Jules Verne)
Sol Ayağım
(Christy Brown)
Şamatalı Köy
(Astrid Lindgren)
Şeker Portakalı
(Jose Mauro de Vasconcelos)
Tom Sawyer
(Mark Twain)
Uçan Sınıf
(Erich Kastner)
Üç Silahşörler
(Alexandre Dumas, père)
Yağmur Yağdıran Kedi
(Marcel Aymé)
Yaşlı Adam ve Deniz
(Ernest Hemingway)
Listeye eklenecekler
Tekerlemeler
Türk Atasözlerinden Seçmeler
Türk Bilmecelerinden Seçmeler
Türk Manilerinden Seçmeler
Türk Ninnilerinden Seçmeler
Türkçede Deyimler
Türkülerden Seçmeler
Listeden çıkarılanlar
Anayurt Oteli
(Yusuf Atılgan)
Anılarda Öyküler
(İbrahim Zeki Burdurlu)
Barbaros Hayrettin Geliyor
(Feridun Fazıl Tülbentçi)
Küçük Prens
(Antoine de Saint-Exupery
Yonca Kız
(Kemal Bilbaşar)
Ortaöğretim kurumları için önerilen eserler
Roman
Açlık
(Knut Hamsun)
Aganta Burina Burinata
(Halikarnas Balıkçısı)
Akdeniz
(Panait Istrati)
Ayaşlı ile Kiracıları
(Memduh Şevket Esendal)
Babalar ve Oğullar
(Turgenyev)
Beyaz Diş
(Jack London)
Beyaz Gemi
(Cengiz Aytmatov)
Bir Bilim Adamının Romanı
(Oğuz Atay)
Cemo
(Kemal Bilbaşar)
Çalıkuşu
(Reşat Nuri Güntekin)
Çanlar Kimin İçin Çalıyor
(Ernest Hemingway)
Derviş ve Ölüm
(Mehmet Selimoviç)
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
(Peyami Safa)
Don Kişot
(Cervantes)
Drina Köprüsü
(İvo Andriç)
Drina’da Son Gün
(Faik Baysal)
Esir Şehrin İnsanları
(Kemal Tahir)
Eskici ve Oğulları
(Orhan Kemal)
Fareler ve İnsanlar
(John Steinbeck)
Fatih-Harbiye
(Peyami Safa)
Gora
(Rabindranath Tagore)
Gün Olur Asra Bedel
(Cengiz Aytmatov)
İbrahim Efendi Konağı
(Samiha Ayverdi)
İki Şehrin Hikâyesi
(Charles Dickens)
Kalpaklılar
(Samim Kocagöz)
Kaplumbağalar
(Fakir Baykurt)
Karartma Geceleri
(Rıfat Ilgaz)
Kayıp Aranıyor
(Sait Faik Abasıyanık)
Kiralık Konak
(Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç
(Hüseyin Rahmi Gürpınar)
Kuyucaklı Yusuf
(Sabahattin Ali)
Küçük Ağa
(Tarık Buğra)
Madame Bovary
(Flaubert)
Mai ve Siyah
(Halit Ziya Uşaklıgil)
Mor Salkımlı Ev
(Halide Edib Adıvar)
Onlar da İnsandı
(Cengiz Dağcı)
Ölü Canlar
(Gogol)
Robinson Crusoe
(Daniel Defoe)
Sahnenin Dışındakiler
(Ahmet Hamdi Tanpınar)
Savaş ve Barış
(Tolstoy)
Sefiller
(Victor Hugo)
Sergüzeşt
(Samipaşazade Sezai)
Ses ve Öfke
(William Faulkner)
Sinekli Bakkal
(Halide Edib Adıvar)
Sokakta
(Bahattin Özkişi)
Suç ve Ceza
(Dostoyevski)
Tütün Zamanı
(Necati Cumalı)
Vadideki Zambak
(Balzac)
Yaban
(Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
(Aziz Nesin)
Yedinci Gün
(Orhan Hançerlioğlu)
Yılkı Atı
(Abbas Sayar)
Öykü
Çağlayanlar
(Ahmet Hikmet Müftüoğlu)
Dede Korkut Hikâyeleri
Gazoz Ağacı
(Sabahattin Kudret Aksal)
Gurbet Hikâyeleri
(Refik Halit Karay)
Gülistan
(Sadi)
Kelile ve Dimne
(Beydeba)
Kerem ile Aslı
Memleket Hikâyeleri (Refik Halit Karay)
Seçme Hikâyeler
(Haldun Taner)
Seçme Hikâyeler
(Ömer Seyfettin)
Seçme Hikâyeler
(Sait Faik Abasıyanık)
Şiir
Bütün Şiirleri
(Orhan Veli Kanık)
Çile
(Necip Fazıl Kısakürek)
Divan Şiirinden Seçmeler
Divan’dan Seçmeler
(Yunus Emre)
Dostlar Beni Hatırlasın
(Âşık Veysel)
Halk Şiirinden Seçmeler
Han Duvarları
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Kendi Gök Kubbemiz
(Yahya Kemal Beyatlı)
Kutadgu Bilig’den Seçmeler
Memleketimden İnsan Manzaraları
(Nâzım Hikmet)
Mesnevi’den Seçmeler
(Mevlânâ)
Otuz Beş Yaş
(Cahit Sıtkı Tarancı)
Safahat
(Mehmet Âkif Ersoy)
Seçmeler Şiirler
(Ahmet Kutsi Tecer)
Seçmeler Şiirler
(Ahmet Muhip Dıranas)
Deneme
Beş Şehir
(Ahmet Hamdi Tanpınar)
Bize Göre
(Ahmet Haşim)
Boğaziçi Mehtapları
(Abdülhak Şinasi Hisar)
Boğaziçi Şıngır Mıngır
(Salah Birsel)
Bu Ülke
(Cemil Meriç)
Devlet
(Platon)
Diyorlar Ki
(Ruşen Eşref Günaydın)
Eğil Dağlar
(Yahya Kemal Beyatlı)
Gençlerle Başbaşa
(Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil)
Sokrates’in Savunması
(Eflatun)
Şehir Mektupları
(Ahmet Rasim)
Türkçenin Sırları
(Nihad Sami Banarlı)
Gezi
Anadolu Notları
(Reşat Nuri Güntekin)
Seyahatname
(Evliya Çelebi)
Anı
Çankaya
(Falih Rıfkı Atay)
Zeytindağı
(Falih Rıfkı Atay)
Biyografi
Suyu Arayan Adam
(Şevket Süreyya Aydemir)
Fıkra
Nasreddin Hoca Fıkralarından Seçmeler
Masal
Türk Masalları
(Naki Tezel)
Söylev
Nutuk
(Mustafa Kemal Atatürk)
Tiyatro
Faust
(Goethe)