Cumhuriyet Kitap
(Sayı: 1751 – 7 Eylül 2023)
16 sayfalık (kapaklar dahil) derginin bu sayısının kapağı ölümünün 200. yılı dolayısıyla Tehlikeli İlişkiler romanıyla tanınan Fransız yazar Pierre Choderlos de Laclos’a ayrılmış.
Pierre Choderlos de Laclos
(1741-1803)
Fransız yazar ve asker Laclos, 1741’de Amiens’de doğdu. Orduda görev aldıktan kısa süre sonra yazarlığa başladı. İlk romanı Tehlikeli İlişkiler, yayımlanmasından hemen sonra büyük ilgi uyandırdı. Laclos’nun ikinci romanı De l’éducation des femmes (1785; Kadınların Eğitimi Üzerine) önceki romanın psikolojik ortamına ışık tutmak dışında önem taşımaz. Lettre à M.M. de l’Acadèmie Française sur l’éloge de M. le Maréchal de Vauban’ı (1786); Fransız Akademisi Üyelerine Mareşal de Vauban İçin Övgü Mektubu) adlı eseri, Fransız ordusuyla ve çoktan eskimiş savunma yöntemleriyle alay eder. Laclos, bu roman yüzünden ordudaki görevinden olmuştur. 1792’de yeniden orduya giren Laclos, Napoléon döneminde generalliğe kadar yükseldi. Türkçede En Güzel Aşk Mektupları (1974) adlı bir eseri daha vardır. (Can Yayınları)
Dergi’nin Yayın Yönetmeni Gamze Akdemir’in “Merhaba” başlığıyla kaleme aldığı önsözde (s.3) derginin içeriği yer almakta:
“1789 Devrimi sırasında Jakobenlerle siyasi ilişkiye girdi, orduda general olarak görev aldı ve 1803 yılında Napolyon’un yanında İtalya seferine çıktığında, Taranto kuşatması sırasında dizanteriden öldü. Tehlikeli İlişkiler yazının insana yaşamındaki etkisini vurgulayan, kelimelerin insan zihni üzerindeki amansız gücü ile edebiyatın büyüleyici etkisi üzerine yazdığı ve 1782’de yayımlattığı başyapıtıdır.
Farklı karakterlerin birbirlerine yazdıkları 175 mektuptan oluşan bu mektup romanı büyük bir başarı kazanmasına karşın, soyluların kural tanımaz ahlaksızlığını tasvir ettiği için bir skandala da neden olmuştur.
Tehlikeli İlişkiler ile ölümün 220. yılında Pierre Choderlos de Laclos (18 Ekim 1742 / 5 Eylül 1803) kapağımızda. Ferda Fidan’ın yazısı…
Üçüncü sayfamızda, Sevim Kahraman’ın 1971’in 9 Mart’ı ile 12 Mart’ı arasındaki sancılı üç günü ve dönemin devrimci gençliğini, ODTÜ’de öğrenci Engin karakteri üzerinden ele aldığı belgesel romanı Avcıların Üç Günü’nü incelediği yazısıyla Nursel Özçelik yer alıyor.
Gamze Akdemir, Doç. Dr. Hüner Tuncer ile Cumhuriyet döneminden itibaren Ege adalarına ilişkin uluslararası yasal mevzuatı ele aldığı, Ege adalarının statülerinin ve uluslararası hukuk açısından hangi devletlere ait oldukları konusunun sıkça tartışıldığı günümüzde, doğru bilinen yanlışları düzelten bir başvuru kaynağı niteliğindeki incelemesi Ege Adaları Sorunu: Türk-Yunan Anlaşmazlığı’nı konuşuyor.
Gültekin Emre, şiir dünyamıza şair Nilgün Emre ve F. Rüzgâr’ın kazandırdığı Orlando Poetry Art tarafından 16 şairin birer formalık, hepsi numaralı, imzalı 72 adet basılan ve şiir dünyamızdaki yeni oluşumların, yeni dil, biçim arayışlarının özgün kanıtları niteliğindeki 16 kitabı merceğe alıyor.
Z. Doğan Koreli, Amerikalı usta bilimkurgu yazarı H. P. (Howard Phillips) Lovecraft’ın sırları, kadim uygarlıkları, uzaylıları ve bunlara bağlı dehşet verici olayları öne çıkardığı kısa romanı Deliliğin Dağlarında’yı inceliyor.
Adnan Binyazar, çocuk yazınımızın seçkin yazarı Yalvaç Ural’ın, Anadolu’dan başlayıp Asya’nın ortalarındaki ülkelere uzayan bir yolculuğa çıktığı/çıkardığı Küçük Celâleddîn’in Uzun Yolculuğu adlı kitabını inceliyor.
M. Sadık Aslankara, “Halikarnas Balıkçısı’ndan Ege Akdeniz, Sait Faik’ten Marmara, derken Zeyyat Selimoğlu’ndan Karadeniz çil çil parıldar her 9 Eylül tüm denizlerimizde…” dediği “Cumhuriyet, engin denizler yurdu…” başlıklı yazısında, Deprem adlı yapıtı merkezinde Zeyyat Selimoğlu’nu irdeliyor.
Y. Bekir Yurdakul, Peter Carnavas’ın doğanın yüreğinde onun bir parçası ve sessiz kahramanlar olarak yaşayan kişileriyle Abim Benjamin’ini merceğe alıyor.
Emek Yurdakul’un hazırladığı Güncel ve Mustafa Başaran’ın hazırladığı Bulmaca ile düşün trafiği sürüyor!
İyi okumalar…”
Nursel Özçelik, “Tarihin kırıldığı üç gün!” başlıklı ve “Sevim Kahraman’ın Cumhuriyet tarihimizin ilk kırılma noktalarından biri sayılabilecek 12 Mart 1971 darbesinin sinsice yaklaşmakta olduğunun işaretlerini inceleyerek başladığı, 1971’in 9 Mart’ı ile 12 Mart’ı arasındaki sancılı üç günü ve dönemin devrimci gençliğini, ODTÜ’de öğrenci Engin karakteri üzerinden ele aldığı belgesel romanı Destek Yayınları tarafından yayımlandı. Sevim Kahraman, Avcıların Üç Günü’nde Doğan Avcıoğlu önderliğindeki “Yön” hareketinin, gençlik hareketlerinin, ordu içindeki kliklerin, Türkiye İşçi Partisi’nin, Milli Demokratik Devrim (MDD) hareketinin, DİSK’in, sosyalist örgütlerin, dergi çevrelerinin, dönemin önemli aydınlarının ve gençlik liderlerinin ülkenin geleceğinde nasıl rol oynadıklarını ortaya koyuyor” alt başlıklı yazısıyla ’in Sevim Kahraman’ın Avcıların Üç Günü’nü incelemiş. (s.3)
Kitabın görseli ve tanıtım yazısı
“TARİHİN KIRILDIĞI ÜÇ GÜN… Türkiye, geleceğinin belirsiz olduğu bir alacakaranlık kuşağına nasıl geldi? Batı’yı yakalayan bir ülke, nasıl oldu da yeniden ortaçağ karanlığına sürüklenmeye başladı? Cumhuriyet, ilk olarak nasıl ve ne zaman kırıldı? Harbiye ve Mülkiye, medreseye nasıl yenildi? Bugün, her şey farklı olabilir miydi? Türkiye’nin bugününü belirleyen dönüşüm, yakın tarihin kısa ve dramatik kader kesitine, o üç güne sığdırılabilir mi? Sevim Kahraman elinizdeki belgesel romanında bunu başarıyor.. “Yön” hareketinin kurucu lideri, yaman entelektüel Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk, sosyalist hareketin tarihsel önderleri Mihri Belli, Hikmet Kıvılcımlı, devrimci-cumhuriyetçi askerler Cemal Madanoğlu, Celil Gürkan… Dönenler: Muhsin Batur, Faruk Gürler… Karşıdakiler: Cevdet Sunay, Memduh Tağmaç, Atıf Erçıkan ve diğerleri… Devrimci gençlik hareketinin ve sosyalist mücadelenin parlayan yıldızları Mahir Çayan, Deniz Gezmiş, bütün kuşakların efsane örgütü Dev-Genç ve meçhul kahramanlar….”
Reklam sayfalarında yeni kitapların duyuruları bulunuyor.
- Yapı Kredi Yayınları (s.2);
- Helen Garner’ın “özleyen, kavga eden, mektup yazan, dertleşen, kuşak çatışması yaşayan insanlar…” sloganıyla öne çıkarılan öyküleri Benim Katı Yüreğim,
- Hakan Özoğlu’nun Cumhuriyet’in kuruluş yıllarında yaşanan iktidar ve güç mücadelesinin ele aldığı Cumhuriyet’in Kuruluş Savaşları, 150’likler, Takrir-i Sükûn ve İzmir Suikastı,
- Melih Duygulu’dan “Türkiye’de yayımlanan ilk Çingene müziği monografisi olma özelliğini taşıyan” Türkiye’de Çingene Müziği, Batı Grubu Romanları’nda Müzik Kültürü,
- “Italo Calvino 100 Yaşında” başlığıyla çıkmış olan kitap-lık (Sayı 229, Eylül-Ekim 2023),
- “Cumhuriyet’in 100. Yılında 100 Eser” başlığıyla çıkmış olan Sanat Dünyamız (Sayı 196, Eylül-Ekim 2023),
- Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39. Dönem Hükümet) döneminde Devlet Bakanlığı da yapmış olan Gıyasettin Karaca‘nın Destek Yayınları‘ndan çıkan ve 27 Mayıs’tan 12 Eylül’e yakın siyasi tarihimize dair siyasi anılarını İrem Barutçu‘nun kaleminden genç kuşaklara aktardığı, Darbeden Darbeye Siyasi Anılar, (s.5)
- Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları‘ndan çıkan Antropolog Eric Robert Wolf’un “modern çağda Avrupa toplumlarının küresel çapta giriştikleri yayılma ve sömürgeleştirme hareketinin tarihine ışık tutan klasikleşmiş eseri” Avrupa ve Tarihsiz Halklar (s.7),
- Günışığı Kitaplığı‘nın Ödüllü Köprü Kitaplar koleksiyonundan (s.11);
- Doğu Yücel‘in “hayat dolu bir grup gencin, bir yabancıyla karşılaşma serüvenini anlatan romanı” Uzak Dünyalar,
- Tolga Gümüşay‘ın “büyüme yolculuğundaki bir çocuğun ilk heyecanlarını, korkularını, sevinçlerini dillendiren 11 öykülük” Ceplerine Çiçek Dolduran Çocuk,
- Haydar Ergülen‘in “babasıyla anılarını lirik bir dille anlatırken, Türkiye’nin son 60 yılına ilişkin çok renkli, çok katmanlı bir izlek yarattığı” Şu Benim Mavi Babam,
- Irmak Zileli‘nin “yaralı bir gencin hayata tutunma ve ailesini arama serüvenini iki arkadaşın ağzından anlatan romanı” Arkadaşım İçin,
- Nazlı Eray‘ın “bir köşkün bahçesinden müze koridorlarına uzanan farklı bir sevdanın izini süren romanı” Karga Feramuz’un Aşkı,
- Sibel K. Türker‘in “dağılmış bir ailenin umut yaratmak uğruna ödediği bedelleri genç Ekin’in gözünden anlatan romanı” Kış Güneşi,
- Berna Durmaz‘ın “aşırı kentleşmenin, yoksulluğun ve fırsat eşitsizliğinin soluksuz bıraktığı insanların, acımasızca yok edilen doğayla benzerliğini vurgulayan lirik bir romanı” Ağaçlı Gül ve Hayal,
- Murat Yalçın‘ın “yitirilmiş bir babanın anılarıyla yaşamını sürdüren bir ailenin öyküsü” Oralı Olmamak,
- Ahmet Büke‘nin “bir gencin ormanın derinliklerinden geçip yüreğine ulaşan yolculuğunu anlattığı öyküsü” Gökçe’nin Yolu,
- Cumhuriyet Kitapları (s.15);
- Necati Cumalı‘nın “cesur, farklı ve kapsamlı bir Atatürk çözümlemesi; Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Söylev üzerine korkusuz, çekincesiz denemeleri” Ulus Olmak, Atatürk Denemeleri,
- Alev Coşkun‘un günümüz Türkçesine uyarladığı ve hazırladığı “Atatürk’ün bizzat yazdığı ya da anlattığı ve kendisi yaşarken yayımlanan hatıraları” Atatürk’ün Hatıraları,
- Ceyhun Atuf Kansu‘nun “Türk Devrimi’nin çözümlemesini yaptığı, halk için ve halkla beraber verilen uzun erimli bir savaşın öyküsü” Devrimin Halkçı Kaynakları,
- Deniz Berktay‘ın “Türk-Ukrayna ilişkileri, dış politikamızın Ukrayna’ya bakışı ve izlediği yol, Rusya-Ukrayna meselesi, Ukrayna’nın bölgeleri gibi çok sayıda konuyu” ele aldığı Ukrayna Dünyanın Siyasi Fay Hattı–Ukrayna’nın Dünü ve Bugünü,
- Alev Coşkun, Bilsay Kuruç, Onur Öymen ve Hüseyin Pazarcı‘nın ortak çalışması olup, “100 yıl önce
-Lozan'da-
bu büyük siyasi zaferi kazanarak Cumhuriyet’in önsözünü yazan kurucu kadroya duyulan minnettarlığın yansıması” 100. Yılında Lozan’ın Önemi, - Sabahattin Ali‘nin Sofokles, Gotthold Ephraim Lessing ve Christian Friedrich Hebbel‘den birer oyununu “şiirsel yetkin çevirisiyle dilimize kazandırdığı” Antigone, Minna Von Barnhelm, Ghyges Ve Yüzüğü,
- A. Celal Binzet, Ayşegül Yüksel, Burçak Evren ve Evin İlyasoğlu‘nun “plastik sanatlar, müzik, tiyatro ve sinema alanlarındaki atılımın 100 yıllık öyküsünü anlattığı” 100. Yılında Cumhuriyet’in Sanatı,
- Feridun Andaç ve Öner Yağcı‘nın “şiir, deneme, öykü ve romandaki atılımın 100 yıllık öyküsünü anlattığı” 100. Yılında Cumhuriyet’in Yazını,
- Ayşegül Yüksel‘in “kültür ve sanat insanlarımıza ilişkin Cumhuriyet’te yayımlanmış 100 dolayında yazıdan oluşan” İz Bırakanlar,
- Gazi Orta Öğretmen Okulu İş Dersleri Öğretmeni İsmail Hakkı Bey (Tonguç)‘in , “resimdeki çağdaş gelişmelere ilişkin metinleri çevirerek ve görsellerle zenginleştirerek ilk, orta ve öğretmen okulları için bir ders kitabı haline getirdiği” Resim-Elişleri ve Sanat Eğitimi,
- Şahsene Camız‘ın çocuk öykülerinin yer aldığı Horhor’un Leblebisi,
- Selen Çağla Kara’nın çocuklar için hazırladığı Boyama Kitabı, Bitkiler-Meyveler, Araçlar, Hayvanlar,
- Işık Kansu‘nın çocuk kitabı Mayıs ile Eylül,
- Emin Özdemir‘in 1970’lerin son dönemindeki Türkiye’nin kültürel ve toplumsal yapısını iki çocuğun mektuplaşmaları üzerinden aktardığı gençlik romanı Bizler Büyüyünce,
- Eren Aysan‘ın doğanın değerini şiirsel masalla anlattığı Dört Bir Yanım Gökkuşağı,
- Can Yayınları‘ndan çıkan Paulo Coelho’nun “inancın hayata kattığı anlam ve derinliğin kitabı, insanlığın manevi mirası içinde yer alan hikayeler” Mektub (s.16-Arka kapak).
Ege Adaları Sorunu (s.4)
Orlando Poetry Art (s.6)
Tehlikeli İlişkiler (s.8-9)
Deliliğin Dağlarında (s.9)
Küçük Celaleddin (s.10)
Deprem (s.12)
Kulaktan Kulağa köşesinde Y. Bekir Yurdakul (s.13-14) “İşe yaramaz, önemli şeyler! Espirili dili, her bölümünde sizi nezaketle kucaklayıp öykünn mekanına götürüşü, kardeşlik/arkadaşlık ilişkilerinizdeki başarılı/başarısız anlarızla yüzleşmeye bekleyişi, okulu hayatın içinde yaşayan bir gerçek olarak yeniden örgütlemeye düşünsel çağrısı… hepsinden öte ve çok daha önemli olarak doğanın yüreğinde onun bir parçası ve sessiz kahramanlar olarak yaşayan kişileriyle “Abim Benjamin”, alkışı hakediyor. Bu başarıda öyküyü dilimize aktaran Elif Ersavcı’nın payını da atlamayalım” üst yazısıyla Can Yayınları‘ndan çıkan Peter Carnavas‘ın Abim Benjamin eserini incelemiş. Kitabın kahramanları Luke ve Benjamin’in tatil, okul maceraları, yarışma heyecanları iç
26 Kasım 2022 tarihli 1606. sayıdan bu yana derginin Bulmaca‘sını hazırlayan Mustafa Başaran bu haftaki bulmaca için “bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağı doğru Bir Dinazorun Anıları adlı kitabın yaratıcısının adını oluşturacak, bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir metin ortaya çıkacaktır” ipucunu vermiş. Bir kaç soru için internetten destek aldığım bulmacayı çözerken her zamanki gibi çok keyid aldım. (s.14)
Kaynaklar: